Cập nhật thông tin chi tiết về Kinh Nghiệm Chọn Gà “Chiến” Qua Sắc Lông mới nhất trên website Ruybangxanh.org. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
by
Những điều cần biết cơ bản về màu lông gà nòi
Ai mới bước vào nghề nuôi gà nòi thì thích chọn màu lông, sắc lông gà nòi là chính, tài nghề của gà xét sau. Giới nuôi gà đòn, đa số thích nuôi gà Ô. Nhất là Ô Ướt. Kế đến là gà Xám, rồi đến gà Điều, Gà Nhạn, gà Ó cũng như gà Ngũ sắc ít người thích nuôi hơn. Giới nuôi gà cựa thì đa số thích nuôi gà Điều, kế đó là gà Chuối.
Cái ý thích này thường đeo đuổi suốt đời người nuôi gà, ít trường hợp có tính giai đoạn. Xét ra, đây cũng là chuyện bình thường, nó vô thưởng vô phạt. Vì tài nghề của con gà không ở sắc lông mà là do ở đặc tính đi truyền từ con gà mái mẹ. Mái mẹ càng nổi tiếng lì đòn, có những cú đá, cú đạp “đáng đồng tiền bát gạo” thì con nó mới dữ dằn được.
Khi lâm trận, con gà hơn nhau ở đòn, ở thế, ở nước khuya … Gà nào xuất chiêu toàn là đòn độc, thế hiểm, chịu lì đòn, dù kiệt sức đến nơi vẫn không chịu chạy… Thì đó là những con gà dữ, ai cũng thích nuôi.
Thế nhưng, nuôi gà nòi thì người nào cũng nên tìm hiều đến sự “hạp” hay “kỵ” của các sắc lông trên mình gà ra sao để cáp độ. Nhưng trước khi đề cập đến vấn đề này. Thiết nghĩ chúng ta nên tìm hiểu thêm về sắc lông của gà nòi ra sao
Sắc lông gà đòn
Gà đoàn có 5 sắc lông chính sau đây.
Gà Ô : lông đen tuyền.
Gà Điều : lông đỏ sẫm pha xám.
Gà Nhạn : lông trắng.
Gà Xám : lông màu xám tro.
Gà Ó : lông lem luốc như lông chim Ó, hoặc hung hung đỏ lợt như lông diều hâu.
Đó là 5 sắc lông chính, ngoài ra gà đòn còn có màu lông ngũ sắc, gọi là gà Ngũ sắc, vì trên mình có 5 màu lông: đen, trắng, vàng, đỏ, xám trộn lẫn với nhau từa tựa như gà bông vảy.
Cũng xin được trình bày thêm :
Giống gà Ô còn có Ô Ướt (lông đen mượt có ánh sắc xanh trông rất bảnh trai). Cũng thường gặp gà Ô gián cánh (rìa một hoặc cả hai cánh có vài chiếc lông đại vũ màu tráng).
Giống gà Xám thì có “Xám Son” và “Xám Khô”. Xám Son thì thân hình toàn lông xám, nhưng một ít lông cánh và lông mã thì màu đỏ thẫm. Còn Xám Khô là gà toàn thân màu xám khô khốc, loại này thường có lông mã lại (như lông gà mái).
Trong sáu màu lông (kể cả gà Ngũ sắc) vừa kể, đa số dân nuôi gà nòi thích nhất là gà Ô (nhất là Ô Ướt), kế đó là gà Xám, rồi gà Điều. Gà Nhạn và gà Ó ít người thích nuôi. Đa số Ô Ướt và Xám Khô đá rất hay.
Sắc lông và cựa: Gà cựa rất nghèo nàn về sắc lông, chỉ có hai màu chính sau đây :
Gà Điều : lông đỏ sẫm.
Gà Chuối : lông đen nhạt thỉnh thoảng có pha trộn những lông trắng pha vàng lợt. Phần lưng, nhất là lông mã rất nhiều lông trắng pha vàng lợt.
Trong hai sắc lông trên, người ta chuộng nuôi gà Điều nhiều hơn, mật phần vì đẹp, phần nữa là đá xuất sắc. Gà chuối trông rất bắt mắt, lại ít có con gặp hên khi cáp độ. Người xưa cho rằng gà Chuối không ứng với Ngũ Hành.
Chọn lông ứng với ngũ hành
Kinh nghiệm của ông bà ta xưa cho rằng, sắc lông gà ứng với Ngũ Hành.
về “Mạng” thì:
Gà Ô thuộc mạng Thủy.
Gà Điều thuộc mạng Hỏa.
Gà Nhạn thuộc mạng Kim.
Gà Xám thuộc mạng Mộc.
Gà Ó thuộc mạng Thổ.
Nếu so sánh với Ngũ Hành tương khắc thì :
Gà Nhạn kị gà Xám (Kim khắc Mộc)
Gà Xám kị gà Điều (Mộc khắc Hỏa)
Gà Điều kị gà Ô (Hỏa khắc Thủy)
Gà Ô kị gà Ó (Thủy khác Thổ)
Điều này có nghĩa ôm con nòi Ô ra trường nên tránh cáp với gà Ó. Hoặc đem gà Điều ra trường nên tránh cáp độ với gà Xám…
Dĩ nhiên, khi cáp một độ gà, không phải chỉ căn cứ vào sắc lông không thôi, mà còn cân phân đến phần vóc dáng, thần sắc, vảy, cựa, bắp đuôi …của gà đối thủ hơn kém với gà mình ra sao mới đi đến quyết định sau cùng là nên cáp độ hay thôi.
Khi cáp một độ gà ta phải cố nắm phần thắng về mình, do đó cần phải xét đoán kỹ. Trường hợp này đúng là biết người biết mình trăm trận mới trăm thắng. Đáng trách cho những người gặp gà nào cũng cho đá, bất chấp đôi thủ hơn kém ra sao, đôi khi vô tình tự giết con gà nòi quí giá của mình mà không hay biết …
Cũng như các loài chim thú khác, gà trống bao giờ cũng có bộ lông sặc sỡ hơn gà mái. Lông gà trống thì tươi tắn, có ánh sắc, còn bộ lông gà mái thường tối tăm. Sắc lông gà mái cũng đủ dạng : đen, xám, trắng, ó và điều nhưng phần nhiều mái nòi là gà Ô và gà Xám.
Trống nòi có 3 dạng lông
Lông mã lại : Toàn thân gà trống chỉ khoác một bộ lông như lông gà mái. Nghĩa là không có lông mã. Gà có bộ lông này trông gọn gàng, mạnh dạn và thường đá hay nên ai cũng thích nuôi.
Lông mã : Đa số gà trống nòi đều có lông mã, có nơi gọi là lông kim hay Mã kim. Đây là những sợi lông vừa nhỏ vừa dài buông thòng từ lưng xuống đến lưng chừng đùi, có lông mã dài đến tận gối. Lông mã chỉ làm đẹp cho con gà chứ không ảnh hưởng gì đến tài nghề của nó.
Lông voi : Loại lông này hiếm thấy, ngàn con mới có một, nhưng quí nhất là ở gà mái. Lông voi y như sợi tóc nhưng to bằng sợi kẽm nhỏ. Một con gà thường có một đến vài ba lông voi mọc gần nhau hay cách xa nhau. Có con lông này mọc ở gần đuôi, có con lông voi mọc ở cánh. Lông voi ít mọc thẩng mà quăn queo, hoặc xoắn lại như cái lò xo đã giãn. Đặc biệt, nếu kéo căng ra thì sợi lông sẽ giãn thẳng, nhưng khi buông tay thì nó xoắn lại theo dạng cũ Trước đây có người nuôi được một con mái ô lông voi, con cháu nó thường có nhiều vảy quí như Án Thiên, Vảy Qui và đá ăn nhiều độ.
Nhiều người cho gà có lông voi là loại gà linh (Linh Kê), riêng người viết đánh giá đó là gà dữ.
Thế nhưng, nuôi gà nòi không phải chỉ nhìn bộ lông cho đẹp. Với gà đòn, do phải vỗ nghệ cho da thịt săn chắc nên lông ở đầu, ở cổ, đùi, bụng sau đều được cắt trụi lông. Chỉ có đôi cánh, đuôi, môt phần lông ức và trên lưng và chừa lông lại mà thôi. Phải chờ cho gà thật cứng lông, tức lông đã già mới dùng kéo cắt sát gốc từng chiếc một. Vói gà cựa, bộ lông phải được giữ nguyên vẹn, và gà nào càng dày lông mới tốt.
Kinh nghiệm chọn gà qua 13 màu lông cơ bản
1. Gà lông ngũ sắc (5 màu sắc khác nhau)
Gà có lông ngũ sắc từ xưa đã được xếp vào loại “linh kê” hiếm gặp. Trên bộ lông của gà có đủ 5 gam màu, trong đó nếu có màu đen xanh, vàng kim là rất tốt. Thường thì gà ngũ sắc đá giỏi, thiện chiến và chẳng kỵ gà có màu nào.
2. Gà tía
Gà tía là loại gà có lông đỏ pha đen thành màu đỏ sẫm hoặc đỏ tươi pha vàng. Gà tía lại được chia làm 2 loại là gà ô tía và gà tía lau:
– Gà ô tía (hay điều ô): là gà có màu lông tía pha nhiều sắc đen tạo ra màu đỏ thẫm (có nơi gọi là tía mật). Những con gà chọi có màu lông này thường có sức khỏe tốt, ra đòn lợi hại, khắc chế đối thủ.
– Gà tía lau : Bộ lông điểm thêm những đốm trắng rất nổi bật. Mặc dù không tốt bằng ô tía nhưng cũng là loại gà rất được chuộng.
3. Gà Ô
Gà ô được nhiều người chơi gà lựa chọn nhờ tính bền bỉ và chịu đựng. Đây là loại gà có màu lông đen tuyền, có thể thêm đốm trắng. Gà ô lại được chia thành các loại:
– Ô ướt: Một trong 3 cách chọn gà chọi hay từ xa xưa được lưu truyền chính là chọn gà lông ô ướt. Đây là loại lông đen tuyền, bóng, thêm chút xanh cánh cam, gọi là ô ướt vì lông lúc nào cũng như bị ướt nước. Gà lông ô ướt rất hung dữ, bền bỉ. Nếu có thêm mỏ ngà, chân trắng thì lại càng tăng thêm sức mạnh.
– Ô kịt: Màu lông cũng gần giống như ô ướt nhưng cảm giác sắc lông khô hơn. Gà ô kịt cũng tốt nếu có chân trắng và cả chân vàng.
– Ô mơ (còn gọi là gà ô bông): là loại gà lông đen nhưng có thêm đốm trắng, có thể có tía. Gà ô mơ hợp với chân trắng và chân vàng ngà.
– Gà ô miến tía: Loại gà này cũng gần giống ô tía nhưng ít sắc tía hơn (chỉ có 2 viền tía ở 2 bên lông mã). Gà ô miến tía hợp với chân vàng.
4. Gà xám
Lông của loại gà này có màu giống như màu tro. Loại gà xám được ưa chuộng nhất là xám khô.
– Xám khô: Chọn lông là xám khô là cách chọn gà chọi hay của rất nhiều người. Loại gà này lông màu xám, to bản nhưng không bóng mượt mà nhìn khô khan, chúng thường có sức khỏe tốt.
– Xám sắt: Màu lông xám pha màu đen tuyền.
– Xám son: Màu lông vừa xám lại có thêm màu tía đỏ tươi phía chóp cánh hoặc mã phót tía đỏ.
5. Gà chuối
Gà chuối có lông toàn thân hoặc lông cổ, lông mã nổi bật, có pha nhiều màu trắng lợt hoặc xanh nhạt giống như ngọn chuối. Ưu điểm của gà chuối là lanh lẹ nhưng đa số không có nước bền bỉ nên gà đòn thường không được ưa chuộng. Tuy nhiên gà cựa thì lại chơi được với màu này. Nếu gà chuối có sắc lông ô tuyền và mã cổ lông chuối thì khá tốt.
6. Gà quạ
Là loại gà ô, chân cũng đen, mắt trắng và láo liêng như quạ.
7. Gà khét
Gà khét là loại gà có màu lông kết hợp giữa đỏ tươi và xám cộng thêm một chút đen tạo thành màu đẹp và rất dịu. Ưu điểm của gà khét là rất nhanh nhẹn, nếu là gà cựa thì lại càng tốt.
8. Gà hoe
Gà hoe là loại gà có màu lông vàng đậm và thêm đốm đỏ.
9. Gà nhạn
Gà nhạn có lông trắng giống như bông, sẽ tuyệt vời hơn nếu có thêm chân trắng chỉ hồng, mỏ trắng, mắt bạc, gà sẽ đánh giỏi và nhanh nhạy. Nếu gà nhạn có chân xanh, chân chì thì lại thường bị thua trận.
10-. Gà bịp (hay còn gọi là gà ó)
Gà bịp là loại gà có lông tròn to bản, có màu đỏ pha vàng nhạt, nhìn gần giống lông chim ó. Loại gà này rất hung dữ, nếu có thêm chân xanh, móng tím, thân hình ngủ đoản thì rất bá đạo.
11. Gà bông trích
Đây là loại gà đốm có mồng trích.
12. Gà bướm
Gà bướm có màu lông lốm đốm các sắc giống như con bướm, nhưng lại không đủ 5 màu để thành ngũ sắc.
13. Gà cú
Màu lông của gà cú lốm đốm răng cưa, nhỏ lăn tăn giống như chim cú. Người chơi gà chọi thường không chuộng loại gà này vì đá dở.
Kinh Nghiệm Chọn Gà “Chiến” Qua Sắc Lông
Ai mới bước vào nghề nuôi gà nòi thì thích chọn màu lông, sắc lông gà nòi là chính, tài nghề của gà xét sau. Giới nuôi gà đòn, đa số thích nuôi gà Ô. Nhất là Ô Ướt. Kế đến là gà Xám, rồi đến gà Điều, Gà Nhạn, gà Ó cũng như gà Ngũ sắc ít người thích nuôi hơn. Giới nuôi gà cựa thì đa số thích nuôi gà Điều, kế đó là gà Chuối.
Cái ý thích này thường đeo đuổi suốt đời người nuôi gà, ít trường hợp có tính giai đoạn. Xét ra, đây cũng là chuyện bình thường, nó vô thưởng vô phạt. Vì tài nghề của con gà không ở sắc lông mà là do ở đặc tính đi truyền từ con gà mái mẹ. Mái mẹ càng nổi tiếng lì đòn, có những cú đá, cú đạp “đáng đồng tiền bát gạo” thì con nó mới dữ dằn được.
Khi lâm trận, con gà hơn nhau ở đòn, ở thế, ở nước khuya … Gà nào xuất chiêu toàn là đòn độc, thế hiểm, chịu lì đòn, dù kiệt sức đến nơi vẫn không chịu chạy… Thì đó là những con gà dữ, ai cũng thích nuôi.
Thế nhưng, nuôi gà nòi thì người nào cũng nên tìm hiều đến sự “hạp” hay “kỵ” của các sắc lông trên mình gà ra sao để cáp độ. Nhưng trước khi đề cập đến vấn đề này. Thiết nghĩ chúng ta nên tìm hiểu thêm về sắc lông của gà nòi ra sao
Sắc lông gà đòn
Gà đoàn có 5 sắc lông chính sau đây.
Gà Ô : lông đen tuyền.
Gà Điều : lông đỏ sẫm pha xám.
Gà Nhạn : lông trắng.
Gà Xám : lông màu xám tro.
Gà Ó : lông lem luốc như lông chim Ó, hoặc hung hung đỏ lợt như lông diều hâu.
Đó là 5 sắc lông chính, ngoài ra gà đòn còn có màu lông ngũ sắc, gọi là gà Ngũ sắc, vì trên mình có 5 màu lông: đen, trắng, vàng, đỏ, xám trộn lẫn với nhau từa tựa như gà bông vảy.
Cũng xin được trình bày thêm :
Giống gà Ô còn có Ô Ướt (lông đen mượt có ánh sắc xanh trông rất bảnh trai). Cũng thường gặp gà Ô gián cánh (rìa một hoặc cả hai cánh có vài chiếc lông đại vũ màu tráng).
Giống gà Xám thì có “Xám Son” và “Xám Khô”. Xám Son thì thân hình toàn lông xám, nhưng một ít lông cánh và lông mã thì màu đỏ thẫm. Còn Xám Khô là gà toàn thân màu xám khô khốc, loại này thường có lông mã lại (như lông gà mái).
Trong sáu màu lông (kể cả gà Ngũ sắc) vừa kể, đa số dân nuôi gà nòi thích nhất là gà Ô (nhất là Ô Ướt), kế đó là gà Xám, rồi gà Điều. Gà Nhạn và gà Ó ít người thích nuôi. Đa số Ô Ướt và Xám Khô đá rất hay.
Sắc lông và cựa: Gà cựa rất nghèo nàn về sắc lông, chỉ có hai màu chính sau đây :
Gà Điều : lông đỏ sẫm.
Gà Chuối : lông đen nhạt thỉnh thoảng có pha trộn những lông trắng pha vàng lợt. Phần lưng, nhất là lông mã rất nhiều lông trắng pha vàng lợt.
Trong hai sắc lông trên, người ta chuộng nuôi gà Điều nhiều hơn, mật phần vì đẹp, phần nữa là đá xuất sắc. Gà chuối trông rất bắt mắt, lại ít có con gặp hên khi cáp độ. Người xưa cho rằng gà Chuối không ứng với Ngũ Hành.
Chọn lông ứng với ngũ hành
Kinh nghiệm của ông bà ta xưa cho rằng, sắc lông gà ứng với Ngũ Hành.
về “Mạng” thì:
Gà Ô thuộc mạng Thủy.
Gà Điều thuộc mạng Hỏa.
Gà Nhạn thuộc mạng Kim.
Gà Xám thuộc mạng Mộc.
Gà Ó thuộc mạng Thổ.
Nếu so sánh với Ngũ Hành tương khắc thì :
Gà Nhạn kị gà Xám (Kim khắc Mộc)
Gà Xám kị gà Điều (Mộc khắc Hỏa)
Gà Điều kị gà Ô (Hỏa khắc Thủy)
Gà Ô kị gà Ó (Thủy khác Thổ)
Điều này có nghĩa ôm con nòi Ô ra trường nên tránh cáp với gà Ó. Hoặc đem gà Điều ra trường nên tránh cáp độ với gà Xám…
Dĩ nhiên, khi cáp một độ gà, không phải chỉ căn cứ vào sắc lông không thôi, mà còn cân phân đến phần vóc dáng, thần sắc, vảy, cựa, bắp đuôi …của gà đối thủ hơn kém với gà mình ra sao mới đi đến quyết định sau cùng là nên cáp độ hay thôi.
Khi cáp một độ gà ta phải cố nắm phần thắng về mình, do đó cần phải xét đoán kỹ. Trường hợp này đúng là biết người biết mình trăm trận mới trăm thắng. Đáng trách cho những người gặp gà nào cũng cho đá, bất chấp đôi thủ hơn kém ra sao, đôi khi vô tình tự giết con gà nòi quí giá của mình mà không hay biết …
Cũng như các loài chim thú khác, gà trống bao giờ cũng có bộ lông sặc sỡ hơn gà mái. Lông gà trống thì tươi tắn, có ánh sắc, còn bộ lông gà mái thường tối tăm. Sắc lông gà mái cũng đủ dạng : đen, xám, trắng, ó và điều nhưng phần nhiều mái nòi là gà Ô và gà Xám.
Trống nòi có 3 dạng lông
Lông mã lại : Toàn thân gà trống chỉ khoác một bộ lông như lông gà mái. Nghĩa là không có lông mã. Gà có bộ lông này trông gọn gàng, mạnh dạn và thường đá hay nên ai cũng thích nuôi.
Lông mã : Đa số gà trống nòi đều có lông mã, có nơi gọi là lông kim hay Mã kim. Đây là những sợi lông vừa nhỏ vừa dài buông thòng từ lưng xuống đến lưng chừng đùi, có lông mã dài đến tận gối. Lông mã chỉ làm đẹp cho con gà chứ không ảnh hưởng gì đến tài nghề của nó.
Lông voi : Loại lông này hiếm thấy, ngàn con mới có một, nhưng quí nhất là ở gà mái. Lông voi y như sợi tóc nhưng to bằng sợi kẽm nhỏ. Một con gà thường có một đến vài ba lông voi mọc gần nhau hay cách xa nhau. Có con lông này mọc ở gần đuôi, có con lông voi mọc ở cánh. Lông voi ít mọc thẩng mà quăn queo, hoặc xoắn lại như cái lò xo đã giãn. Đặc biệt, nếu kéo căng ra thì sợi lông sẽ giãn thẳng, nhưng khi buông tay thì nó xoắn lại theo dạng cũ Trước đây có người nuôi được một con mái ô lông voi, con cháu nó thường có nhiều vảy quí như Án Thiên, Vảy Qui và đá ăn nhiều độ.
Nhiều người cho gà có lông voi là loại gà linh (Linh Kê), riêng người viết đánh giá đó là gà dữ.
Thế nhưng, nuôi gà nòi không phải chỉ nhìn bộ lông cho đẹp. Với gà đòn, do phải vỗ nghệ cho da thịt săn chắc nên lông ở đầu, ở cổ, đùi, bụng sau đều được cắt trụi lông. Chỉ có đôi cánh, đuôi, môt phần lông ức và trên lưng và chừa lông lại mà thôi. Phải chờ cho gà thật cứng lông, tức lông đã già mới dùng kéo cắt sát gốc từng chiếc một. Vói gà cựa, bộ lông phải được giữ nguyên vẹn, và gà nào càng dày lông mới tốt.
1. Gà lông ngũ sắc (5 màu sắc khác nhau)
Gà có lông ngũ sắc từ xưa đã được xếp vào loại “linh kê” hiếm gặp. Trên bộ lông của gà có đủ 5 gam màu, trong đó nếu có màu đen xanh, vàng kim là rất tốt. Thường thì gà ngũ sắc đá giỏi, thiện chiến và chẳng kỵ gà có màu nào.
Gà tía là loại gà có lông đỏ pha đen thành màu đỏ sẫm hoặc đỏ tươi pha vàng. Gà tía lại được chia làm 2 loại là gà ô tía và gà tía lau:
– Gà ô tía (hay điều ô): là gà có màu lông tía pha nhiều sắc đen tạo ra màu đỏ thẫm (có nơi gọi là tía mật). Những con gà chọi có màu lông này thường có sức khỏe tốt, ra đòn lợi hại, khắc chế đối thủ.
– Gà tía lau : Bộ lông điểm thêm những đốm trắng rất nổi bật. Mặc dù không tốt bằng ô tía nhưng cũng là loại gà rất được chuộng.
Gà ô được nhiều người chơi gà lựa chọn nhờ tính bền bỉ và chịu đựng. Đây là loại gà có màu lông đen tuyền, có thể thêm đốm trắng. Gà ô lại được chia thành các loại:
– Ô ướt: Một trong 3 cách chọn gà chọi hay từ xa xưa được lưu truyền chính là chọn gà lông ô ướt. Đây là loại lông đen tuyền, bóng, thêm chút xanh cánh cam, gọi là ô ướt vì lông lúc nào cũng như bị ướt nước. Gà lông ô ướt rất hung dữ, bền bỉ. Nếu có thêm mỏ ngà, chân trắng thì lại càng tăng thêm sức mạnh.
– Ô kịt: Màu lông cũng gần giống như ô ướt nhưng cảm giác sắc lông khô hơn. Gà ô kịt cũng tốt nếu có chân trắng và cả chân vàng.
– Ô mơ (còn gọi là gà ô bông): là loại gà lông đen nhưng có thêm đốm trắng, có thể có tía. Gà ô mơ hợp với chân trắng và chân vàng ngà.
– Gà ô miến tía: Loại gà này cũng gần giống ô tía nhưng ít sắc tía hơn (chỉ có 2 viền tía ở 2 bên lông mã). Gà ô miến tía hợp với chân vàng.
Lông của loại gà này có màu giống như màu tro. Loại gà xám được ưa chuộng nhất là xám khô.
– Xám khô: Chọn lông là xám khô là cách chọn gà chọi hay của rất nhiều người. Loại gà này lông màu xám, to bản nhưng không bóng mượt mà nhìn khô khan, chúng thường có sức khỏe tốt.
– Xám sắt: Màu lông xám pha màu đen tuyền.
– Xám son: Màu lông vừa xám lại có thêm màu tía đỏ tươi phía chóp cánh hoặc mã phót tía đỏ.
Gà chuối có lông toàn thân hoặc lông cổ, lông mã nổi bật, có pha nhiều màu trắng lợt hoặc xanh nhạt giống như ngọn chuối. Ưu điểm của gà chuối là lanh lẹ nhưng đa số không có nước bền bỉ nên gà đòn thường không được ưa chuộng. Tuy nhiên gà cựa thì lại chơi được với màu này. Nếu gà chuối có sắc lông ô tuyền và mã cổ lông chuối thì khá tốt.
Là loại gà ô, chân cũng đen, mắt trắng và láo liêng như quạ.
Gà khét là loại gà có màu lông kết hợp giữa đỏ tươi và xám cộng thêm một chút đen tạo thành màu đẹp và rất dịu. Ưu điểm của gà khét là rất nhanh nhẹn, nếu là gà cựa thì lại càng tốt.
Gà hoe là loại gà có màu lông vàng đậm và thêm đốm đỏ.
Gà nhạn có lông trắng giống như bông, sẽ tuyệt vời hơn nếu có thêm chân trắng chỉ hồng, mỏ trắng, mắt bạc, gà sẽ đánh giỏi và nhanh nhạy. Nếu gà nhạn có chân xanh, chân chì thì lại thường bị thua trận.
10-. Gà bịp (hay còn gọi là gà ó)
Gà bịp là loại gà có lông tròn to bản, có màu đỏ pha vàng nhạt, nhìn gần giống lông chim ó. Loại gà này rất hung dữ, nếu có thêm chân xanh, móng tím, thân hình ngủ đoản thì rất bá đạo.
Đây là loại gà đốm có mồng trích.
Gà bướm có màu lông lốm đốm các sắc giống như con bướm, nhưng lại không đủ 5 màu để thành ngũ sắc.
Màu lông của gà cú lốm đốm răng cưa, nhỏ lăn tăn giống như chim cú. Người chơi gà chọi thường không chuộng loại gà này vì đá dở.
Chọn Lựa Chiến Kê Hay Qua Màu Lông
Tuyển chọn gà qua màu sắc:”Con gà tốt mã vì lông” Về màu lông, phần lớn người nuôi gà chọi thường chọn những màu lông sau đây để chơi: Ô, điều, nhạn, xám, bong, ó, ngũ sắc.
“Nhất điều ô, nhì xám khô, ba ô ướt”
Thứ nhất là ô điều: gà có màu lông mặn mà sức khỏe, đẹp mắt, đặc biệt là loại gà ô có màu cánh quýt. Người ta chuộng nuôi thì đẹp mắt và thấy phần lớn gà ô điều thắng nhiều trận từ trước đến nay. Thứ nhì là xám khô: gà mang một bộ lông màu xám thường đô con, nhìn thì thấy khô khan, lông rối bời chứ không mượt mà nhưng phần lớn nó lại là gà có tài và có sức bền bỉ. Thứ ba là gà ô ướt: gà này có bộ lông màu đen tuyền, óng mượt, láng bong xanh xanh màu cánh quýt, người ta cho rằng gà này lai với going quạ núi hung dữ nên có bản tính hung hăng và có sức bền. Thứ tư là gà ngũ sắc: gà có 5 màu lông, đa số gà ngũ sắc đều là gà thiện nghệ và tài ba, nếu có màu tím và màu vàng kim thì thuộc loại quý kê, chẳng ai đá nổi. Thứ năm là gà lông đen trắng nổ
Thứ bảy là gà nhạn: chọn những con nào bộ lông nhạn thật, tức là không có màu nào xen vào ngoài màu trắng mỡ gà đó, bên cạnh đó phải có mỏ trắng, chân trắng có chỉ hồng nổi là đúng bài. Nếu mắt bạc thì hay lắm, đấm đá ra trò và có nhiều tuyệt chiêu được tung ra về sau. Nhưng phần lớn người chơi gà đòn thường kiêng kỵ gà nhạn mà chỉ thấy người chơi gà cựa bởi vì gà nhạn chơi cựa thì dễ ăn hơn là gà đòn. Gà chuối: khoác trên mình một bộ lông có lẽ nói là tuyệt đẹp, sắc lông tuyệt vời nhưng trái lại sức bền lại không có. Trong nhiều trận so tài ít ai thấy gà chuối thắng trận liên tục mà thường thấy bị loai ngay ở hồ 2 – 3.
Nhiều người dị đoan cho rằng gà chuối mang đến nhiều xui xẻo, không hỏng mỏ thì cũng gãy cựa, gãy cần…. và nhiều lý do khác. Gà Cú: nhìn chung thì sắc lông không đẹp, lại đá không hay, không bền nên người xưa có câu: “chim hoa gà cú chớ chơi”
Những người lông bụng chớ chơi bạn cùng” Và dĩ nhiên ít ai thấy chủ kê mang gà cú ra so tài, họ cho rằng gà cú thuộc dòng “bán độ”, ra trường thì ở thế thượng phong, đang lý là ăn độ nhưng cuối cùng lại thua, chuốc bại vào thân, làm cho chủ mất mặt. Người xưa nghiệm nhiều trận như thế lắm. Gà nhạn chân chì hay chân xanh thì ít thấy ai chơi bởi vì họ nghĩ là gà không tài, hay thua trận. Trái lại gà ô chân trắng lại là quý tướng, gà này rất hiếm, đấm đá có con dỡ con hay nhưng vẫn thấy người ta đổ xô đi tìm mua và lung cho bằng được. Nếu được hỏi thì họ trả lời mang về nuôi dưỡng, huấn luyện lại, nếu thấy đấm đá không ra gì thì mang về nuôi cảnh cũng đẹp chán!
Tuyển chọn mắt gà:
Mắt là nơi gà biểu hiện tính khí nhiều nhất, lỳ đòn, hung hăng, tài ba…đều được biểu hiện qua đôi mắt của chiến kê.
Nên chọn những con nào có mắt sâu nhưng đừng sâu quá sẽ làm cho gà chậm chạp. Mắt bằng ngang, không sâu mà chẳng lồ là gà nhát đòn, bản tính hiền lành. Mắt lồi thường không tốt, dễ đuối và nhát. Mắt gà tốt là mắt có mí trên nhỏ và có viềng đen xung quanh mí, con ngươi tròn và nhỏ thì mới linh động, trong mắt có nhiều sắc khác nhau.
Trắng dã: tính khí gan dạ, lỳ lợm và thường tung ra nhiều đòn độc.
Bạc: gà lanh lẹ và linh động
Vàng thau: hung hăng, dữ tợn, lỳ đòn, phần lớn là không sợ ai, thậm chí đá cả người.
Trắng ngà: mắt này cũng tốt nhưng kém so với màu trắng dã. Mắt sao: có màu giống như màu bạc và xám
Mắt ếch: mắt to, có màu nâu,bên trong có đốm đen hoặc nâu huyền, gà này lỳ lợm.
Mắt đỏ tía: mắt có màu giống như lửa, gà có đôi mắt này thường gan dạ và hung hăng.
Mắt hạt cau: mắt trắng, đỏ, xám hay vàng nhưng có tua ra nhưng chỉ hồng, gà này thuộc loại dữ.
Mắt rắn hổ: mắt có màu vang đất đốm đen, nếu mí bằng ngang hoặc to gọi là mắt ếch (mí không cong theo vòng tròn của mắt).
Mắt xanh: mắt có màu xanh nhạt, nếu nhìn xa thì tưởng là màu trắng, gà này có tài.
Nếu gà nhạn, chuối ,ô, bong, bong nhạn, bướm, xám gạch, ngũ sắc, xám tro sỡ hữu nhưng màu mắt trên thì thuộc loại gà khôn, đá thắng và sẽ xưng tướng. Nếu gà có đôi chân trắng mà có màu mắt kêt trên thì không hay, ngoại trừ mắt hạt cau thì vẫn xài tốt. Điều, ó, xám, khét, ngũ sắc, đo điều mà sỡ hữu những mắt trên thì thuộc loại quý tướng, nên chơi.
Gà ô chân xanh hoặc đen có mắt trắng hoặc những màu mắt nói trên thì thuộc loại tốt, nên chơi. Một số màu mắt bị các sư kê tẩy chay hoặc ít chuộng: Mắt đen thui: địa phương gọi là mắt cá lóc, loại gà này nhát gan, dễ chạy bậy khi dính đòn mạnh. Mắt đỏ nhạt: nếu hơi lồi là biểu hiện gà tài, nên chơi.
Mắt vàng: yếu, nếu cùng màu với mỏ và chân thì vẫn xài tốt.
Mắt Xám: bình thường
Nếu là chân trắng, mắt trắng, mỏ trắng mà là gà ô, ô điều, điều, xám thì đó đều là gà tốt. Chân xanh, mắt bạc hay vàng thau vẫn tốt.
Cánh gà:
Đôi cánh giúp gà giữ thăng bằng giúp gà không bi thất thế . Bay có cao, nạp có mạnh chống đỡ có giỏi đều nhờ đôi cánh.
Cánh phải phủ phao câu gọn ghẽ, lông xếp nhiều hàng, lông cánh cứng và dày dặn, bó sát thân mình, úp vào lưng như bỏ con trai con sò …mới là đôi cánh tốt.
Cánh ngắn thả thong phơi hông ra ngoài quá nhiều, không ôm sát thân mà xệ xuống gọi là cánh giả hoặc áo tơi, lông cánh xếp thưa và mỏng… là cánh yếu.
Gà ô có điểm một lông cánh trắng mới là đúng bài, thuộc loại gà quý.
Đầu cánh ( chứ không phải đầu lông cánh đâu nha) có mọc một chấm nhỏ như móng, cựa gà gọi là “cựa cánh”, nếu cựa cánh dài ra như một cái lông nhím thì gọi là lông voi, thuộc loại quý tướng, gà như vậy được xếp vào loại Linh Kê, và bình thường thì lông này xếp vào trong nên khó thấy.
Khi chọn gà, nên nâng cánh gà lên xem, nếu thấy rõ từng bắp thịt nổi cuồn cuộn, hai bắp thịt sát tròn và to mới là hay, gà sẽ giật cánh lại mạnh, vùng vẫy không cho ta xem, đó mới là đôi cánh tốt và có lực.
Nâng cánh mà gà thả tự nhiên , không nổi cơ và thớ thịt hoặc giật lại một cách yếu ớt là đôi cánh yếu.
Đôi cánh che hết mu lưng, chỉ trừ một khoảng nhỏ, rất hẹp ở giữa phía sau lưng thì gà đó sẽ giỏi đá quăng, đá cao, tạt giỏi và đâm cựa khéo.
Hai lông ngoài cánh khép kín và cuộn vào bên trong và cong lên ở mặt trong là gà tốt. Hai lưng cành bằng phẳng là gà tốt, nếu cánh ở hai vai gồ lên cao so với vai, đó mới là quý tướng.
Xem lông cánh có thể đoán được tuổi của gà không?, nghe thì cứ thưởng là không thể, nhưng với nhiều người bỏ nhiều tâm huyết vào nghiệp gà thì chuyện này dễ như trở bàn tay. Khi dược 6 tháng thì lông cánh gà sẽ mọc đầy đủ và chia làm hai nhóm. Nếu đếm từ ngoài vào thì ta đếm được khoảng 10 lông lớn dung để bay.
Nếu chân lông này mềm, ruột còn tủy và máu thì gà tuổi từ 3 – 12 tháng, nếu chân lông già thì gà trên 1 năm tuổi. Qua kỳ thay lông thứ hai sẽ có thêm một lông tuổi mọc lên nữa, nếu lông thứ hai này non là gà 8 – 20 tháng, nếu lông già thì gà đã trên dưới 2 tuổi. Có nghĩa là ta thấy có bao nhiêu lông chỉ tuổi thì gà đó có khoảng bấy nhiêu tuổi. Lưu ý: gà ngũ sắc mà lông cánh có điểm 18 chấm như ngôi sao thì đó thuộc loại quý kê, nên nuôi dưỡng cẩn thận.
Lườn và Gim: Dưới bụng gà có một xương chạy từ ức đến gần phao câu gọi là lườn gà. Lườn tàu: Sắc cạnh, hơi cong từ ngoài vào. Vạy lườn (vẹo lườn) là lườn bị cong sang trái hoặc sang phải, gà bị như vậy thì không nên chơi vì tung đòn không chính xác, đá khó thắng. Lườn càng chạy về phía sau đuôi, càng dài và càng sâu thì càng tốt, gà sẽ bền sức. Trái lại nếu ngắn cụt thì gà dễ mệt, bở hơi. Cuống xương đầu, nơi xuất phát của xương lườn phải nhọn mới hay, nếu tròn và bậm cục sẽ không tốt. Khi nâng gà lên, ta thấy xương lườn đưa xuống tay ta nhiều và lườn dài thì đó là lườn tàu, gà này rất tốt.
Một số nơi gọi xương lườn là xương mỏ ác. Gim là hai đầu xương nhô lên phía sau gần hậu môn, nếu ngón tay đặt giữa hai xương gim mà không khít hay không lọt thì đó là gim khít – rất tốt. Trái lại nếu gim có thể đặt một lúc 2 ngón tay vào vẫn lọt thì đó là gim hở, gà như vậy không tốt. Kinh nghiệm của sư kê xưa truyền nhau là hai gim khít thì chân gà đá mới sát nhau và dễ trúng vào mặt và cần đối phương. Nếu gim nhọn và khít thì gà có nhiều đòn độc, nhớ là độ dài của hai gim phải bằng nhau mới tốt. Nếu một gim dài và gim kia ngắn thì gà đó xông trận đui mắt là không tránh khỏi.
Lưỡi gà: Nếu gặp phải gà không có lưỡi, đó là gà quý, được ví như thần thánh, được liệt vào hang Thần Kê. Do không có lưỡi nên khi gà gáy phát ra âm thanh kỳ lạ, nghe như tiếng rít, giật 3 – 4 tiếng. Có một số con cứ nghĩ là không có lưỡi nhưng thực ra lưỡi bị thụt sâu vào bên trong nên không thấy. Những con gà như vậy thường có tiếng gáy lạ thường, khác với gà khác. Nếu trong lưỡi có bớt đen hoặc lưỡi đen cũng được xem là gà quý.
Có một số con khác đầu lưỡi không nhọn hay tròn mà lại bằng phẳng nhìn như bị ai đó cắt ngang trông cụt ngủn, gà này thuộc loại quý hiếm. Lưỡi đoản thiệt: gà có lưỡi bị thụt sâu hoặc bị cắt ngang được xếp vào loại Thần Kê. Bạch thiệt: lưỡi có màu trắng, cái này thường tùy con.
Hắc thiệt:
Gà có lưỡi màu đen hoặc đốm đen, được xếp vào loại Linh Kê. Lưỡng thiệt: lưỡi chẻ làm đôi, xếp vào loại Chiến kê. Lưỡi to bản: biểu lộ sự chậm chạp Lưỡi nhỏ như mà kim: gà lanh lẹ có thừa.
Nên tìm hiểu kỹ và rõ lai lịch con gà trước khi quyết định mua để tránh trường hợp tiền mất mà gà què lại vớ phải. Ngón chân: Gà chọi có 4 ngón chân, cái này thì khỏi phải bàn nhỉ? Còn gà ác và một số gà khác thì số ngón lại nhiều hơn. Và ở đây chúng ta đang bàn về gà chọi.
Cùng tìm hiểu về các ngón chân gà xem sao nha! Ngón giữa: nằm ở chính giữa, dài nhất được gọi là ngón chỉ mạng, bổn mạng, ngón ngọ. Ngón này thường phải nhỏ chứ không được bủng bỉu mỡ, càng thon và dài thì càng tốt. Móng dài. Hãy thử đếm xem ngón ngọ có bao nhiêu vảy. Nếu 18 – 19 vảy thì đó là gà thường, 20 – 21 vảy thì tạm được ( tùy theo con đó có những tài năng riêng gì), 22 vảy trở lên đó là gà rất tốt. Ngón ngoài: ngón nằm về phía ngoài.
Ngón trong: ngón nằm về phía bên trong, được gọi là ngón nội. Ngón nhỏ: thường mọc phía sau chân gà, được gọi là ngón thới. Các ngón chân chỉ nên có vảy, gân và xương chứ không nên có thịt bủng beo. Có thể nhìn và thấy rõ từng long một, ngón chân thanh tao và gầy thì đá mới đau.
Nếu vảy ở các ngón chân gồ lên cao như sống dao, đầu của các ngón chân cong vào long trong gọi là móng rồng, gà này rất quý. Tiếng gáy: Số tiếng: gà thường thì chỉ gáy có 4 tiếng “Ò ó o o”. Hiện nay vẫn còn xuất hiện nhiều tranh cãi của các sư kê về vấn đề tiếng gáy. Một số sư kê cho rằng giọng phát gắt, ngắn thì đó mới là biểu hiện của con gà tài, với Thần Kê thì chỉ nghe tiếng rít .
Gáy càng nhiều tiếng và siêng gáy là biểu hiện của một con gà tồi. Nhưng có một số người lại nói ngược lại điều trên. Và theo quan điểm của Hiền Cô Nương thì một con gà tài là con gáy ít giọng, giọng gáy phải gắt, ngắn, mỗi khi gáy thì hơi cong cần sang một bên, trông rất cực khổ mới cất được tiếng gáy như có gì đó chặn ở cổ họng. Mỗi khi nghe tiếng gáy hay muốn gáy là nó vỗ cánh nhiều lần mới có thể gáy được.
Mỗi khi gáy thì mỏ dưới không được rung, nếu rung thì chỉ rung ít, nếu không rung là càng quý, miệng hé nhỏ chứ không phải mở rộng. Âm Minh Trường: tiếng cuối cùng kéo dài cho đến khi hết hơi, gà này gan nhưng lại kém tài. Âm Minh Đoản: tiếng gáy cuối cùng gắt, ngắt ngắn cụt, gà này gan dạ, bền bỉ và tài ba. Âm Minh Trung: tiếng cuối cùng bình thường, không dài không ngắn. Gà này văn võ song toàn, vừa biết dùng trí vừa dùng sức.
Âm Minh Thư Đoản: gáy nghe tiếng cuối ngắn, tiếng gáy nghe tựa tiếng rít kiểu gần giống như gà tre, đó là gà có biệt tài, gà độc nhưng chú ý lắng nghe tiếng gáy, âm thanh giữa các tiếng phải đều nhau. Âm Minh Hùng Đoản: Gáy tiếng cuối ngắn cụt, gà này kém tài. Âm Minh Hùng Trường: tiếng cuối kéo dài, nghe to và ồ, gà này tung đòn tốt, bền sức.
Tiếng rít là biểu hiện của một con gà dữ, gà rít to, miệng mở rộng là gà tốt, nếu rít nhỏ trong miệng thì âm thanh phải kéo dài mới là gà hay. Tuyển chọn dòng gà: Ở nước ta, mỗi dòng gà đều nổi tiếng về một mặt riêng nào đó. Có một số dòng gà ở một số nơi được sư kê ưa chuộng và kính nể: Gà Cao Lãnh: đá hay nhưng bở chí, khó chống chịu khi khuya hồ.
Giống gà Cao Lãnh, Sa Đéc giỏi về ra những đòn độc. Gà Bà Rịa: có nguồn gốc từ Ấn Độ, Mã Lai lâu đời được nuôi dưỡng và trở thành gà bản xứ. Giỏi về đá trơn, tức gà gà đòn, không quen đá cựa, sức chịu đựng dẻo dai, càng khuya hồ càng có nhiều đòn độc được “biểu diễn”, chấp nhận chết tại trường chứ không quay đầu bỏ chạy.
Gà Bà Điểm:
Gà đòn, đá trơn, nếu chân có mọc cựa cũng không biết đâm, cặp chân khi đá nhìn rất thích mắt bởi vì đá nhanh và liên hồi, có thể làm gãy cẩn hay bay mắt đối phương là thường, tuy nhiên không bền gan và lỳ đòn bằng gà Bà Rịa. Gà Long Khánh – Tân Châu: nổ tiếng với dòng gà chân xanh mắt ếch vốn dữ dằn và lỳ lợm. Gà Kế Sạch – Sóc Trăng: dẻo dai, chịu đựng đòn giỏi, được người dân địa phương chọn lọc và đúc ra từ giống gà dữ ở Bà Rịa, Bà Điểm, Cao Lãnh… Cao Lãnh – Rạch Gầm: nổi tiếng về gà cựa, ít thịt, nhỏ xương, thân hình nhỏ nhắn nhưng bù lại có cặp cựa sắc bén, nếu được chuốt thì tựa như cây kim trông lạnh xương sống, gà này lanh lẹ, giỏi đá xạ trên không, bay lên đá xuống làm tối tăm mặt mũi đối phương, có nguồn gốc từ gà rừng sau được nuôi dưỡng và lai tạo.
Giỏi về đá xạ hay đá song phi nhưng không bền sức. Nếu như ở những hồ đầu không thanh toán được đối phương thì ở những hồ sau đối phương giải quyết nó nhanh hay chậm là tùy thuộc vào đối thủ. Gà Kế Sạch – Rạch Giá: gà gân, vóc dáng trung bình nhưng thân hình lại vững chắc, đá đòn đau và rất có lực. Cao Miên: có gà Xiêm nổi tiếng được nhiều người mang sang Việt Nam, thân hình nhỏ gọn như bắp chuối hột nhưng vững chắc, giao chiến chỉ xài mưu kế chứ ít hi dung sức, luôn chui rúc để né đòn và nghỉ lấy sức, khi có cơ hội tốt mới tung đòn, và thướng thì cươc tung ra đều dính cựa.
Nhiều lúc gà này thắng cả những địch thủ lớn hơn nó. Ở miền Trung nổi tiếng về loại gà đòn dữ tợn có tiếng bền giỏi (Quãng Ngãi), chân có màu vàng nghệ thối hay hơi vàng (Bình Định), dáng người nhỏ nhắn gọn gàng nhưng có nhiều đòn độc, sức bền, càng khuya hồ càng có nhiều đòn độc , nổi bật với hai loại lông là Xám Son và Ô Son ( Huế), và có nhiều dòng gà được lai tạo từ những dòng gà đó được người dân ở những vùng nông thôn quanh đó nuôi dưỡng và bảo tồn.
Kinh Nghiệm Xem Tướng Gà “Chiến” Qua Ngoại Hình
by
Các loạt bài trước AgriMark chia sẻ những kinh nghiệm xem tướng gà qua màu lông, đầu, và chân. Bài này chú trọng vào “ngọai hình tổng quan”, giống như người ta xem tướng người vậy!
Ngoại hình tổng quan
Với người có kinh nghiệm, vấn đề này không khó, họ chỉ cần bồng con gà lên rồi nhìn sơ qua những điềm cần phải xét đoán là có thể biết được trên 50% sự hay dở, tốt xấu của con gà rồi. Còn ta, nếu chưa kinh nghiệm, ta có thể quan sát kỹ những điều cần tìm hiểu ở phần ngoại hình con gà trong mươi lăm phút, thậm chí lâu hơn cũng không ai chê cười mình. Đôi khi người ta còn khen mình cẩn thận, biết chịu khó tìm tòí … những ẩn tướng ở trong lông, trong vảy con gà ! …
Người nuôi gà nòi lâu năm, khi bồng gà trên tay, ngay từ lúc đầu với bàn tay luồn dưới bụng, họ đã biết được lườn gà ngay thẳng hay cong vẹo, cặp ghim hở hay khít, đầu ghim có cao đều nhau hay không … Trong khi đó, họ chỉ nhìn qua diện mạo, qua cần cổ và mấy hàng vảy ở chân là đã đi đến quyết định số phận của chú gà này: nên chọn nuôi hay giết thịt !
Chọn vóc dáng gà nòi
Chọn vóc dáng là chọn thể hình bên ngoài của gà. Chỉ cần cho gà đứng trước mặt, hoặc đi qua đi lại ra có thể ước lượng được con gà này thuộc chạng mấy, sắc lông ứng với ngũ hành ra sao, tướng đi, đứng của nó như thế nào … Những đặc điểm đó nếu hợp với sở thích của mình thì chọn nuôi, còn ngược lại thì ỉoại bỏ.
Chọn đầu
Xét về tướng gà thì phần đầu rất quan trọng, tài nghệ con gà giỏi dở ra sao đều thể hiện rõ nét qua phần đầu. Do đó, khi xem tướng gà, mười người như một đều chú ý kỹ nhất đến phần đầu của gà. Đầu gà bao gồm nhiều chi tiết cần phải xét đến tỉ mỉ :
Đầu gà: So với thân gà, nhất là cổ (cần) gà, thì phần đầu không nên to quá, và cũng không được nhỏ quá. Đầu và cổ phải có sự tương xứng với nhau mới hợp. Tránh chọn gà cần nhỏ mà đầu lại quá to vì gà này không lẹ đòn được.
Mặt gà : Mặt gà nòi có nhiều dạng, và những dạng này ngoài việc góp phần làm cho gà điển trai hay xấu trai ra, còn phần nào nói lên được tài nghề của chúng.
Mặt gà rất nhiều dạng, ở đây chúng tôi chỉ xin trình bày những nét chính :
Mặt chữ điền : Đa số gà đòn đều có khuôn mặt chữ điền, là khuôn mặt vuông, trông quắc thước, bặm trợn. Khuôn mặt này mà với cái cần lớn thì rất hợp. Hầu hết nghệ nhân nuôi gà đều chuộng mặt này.
Mặt tròn Gà mặt tròn, đòn cựa đểu có nhiều. Gà có khuôn mặt này lanh lợi, cần thường trung bình, cũng được nhiều người chọn nuôi.
Mặt dài: Gà mạt dài đa số là gà cựa, thường cũng lanh lẹ.
Mặt chữ nhật: Gà mặt chữ nhạt, khuôn mặt cũng từa tựa như gà mạt dài, thường cũng lẹ mắt, né đòn giỏi, nên cũng được nhiều người chọn nuôi.
Mặt tam giác: Gà này mặt nhỏ, đa số là gà cựa, rất lẹ mặt, né đòn giỏi, đá hay.
Mặt ó : Gà mặt ó trông bặm trợn, lanh lẹ hơn các khuôn mặt gà vừa kể trên.
Mặt gà đa dạng nhưng khuôn mặt chỉ ảnh hưởng đến một phần nào đến tài nghệ của gà mà thôi, cần phải có sự phối hợp một vài bộ phận khác, nhất là mắt thì mặt gà mới tăng thêm phần lợi hại.
Mắt gà
“Mắt sâu mặt lẹ”, đó là điều người nuôi gà nào cũng thuộc nằm lòng. Mắt gà có nhiều loại, nhưng những loại sau đây là mắt tốt, ta nên chọn nuôi :
Mắt thau: Mắt màu vàng, con ngươi nhỏ là mắt gà dữ mới có. Mắt thau không hiếm thấy, và được ưa chuộng nhất
Mắt bạc : Đây khống phải là loại mắt trắng dã (gà tồi) mà là mắt trắng trông như có ánh bạc. Gù mắt này tốt hạng nhì, cũng được nhiều người tìm nuôi.
Mắt ếch : Loại mắt này to, nhưng đòi hỏi phải sâu và có thần khí mới tốt.
Mắt hạt cau : Các loại mắt màu vàng, bạc hay hồng mà có nhiều tia máu nhỏ tủa ra như ruột quả cau là mắt của gà dữ.
Các loại mắt đen, đỏ đều là mắt của gà tồi không nên nuôi. Mắt gà phải sâu (không lộ) và mí mắt phải mỏng mới tổt.
Gà mà hai mất hai màu khác nhau là gà linh, dữ lắm. Cũng như gà độc nhãn long, tức là gà bẩm sinh chỉ có một mắt cũng được xếp hạng là gà linh, tốt nhất nhưng hiếm thấy.
Mắt gà dữ là mắt có thần sắc, linh lợi, nhặm lẹ, lăm trận sẽ né và trả đòn giỏi, biến thế cũng rất nhanh.
Mỏ gà
Mỏ gà là thứ vũ khí lợi hại, vì nhiệm vụ của nó là cắn, mổ, gắp, rỉa da, thịt và lông của địch thủ. Vì vậy mỏ cần phải mạnh, chắc. Khi đá mà mỏ bị thương do đá trúng đến nổi phải … rớt mỏ thì gà rất đau đớn và phần thua đã nắm chắc trong tay. Do đó khi chọn tướng gà ta nên chú ý nhiều đến dạng mỏ của nó. Mỏ gà phải to và ngắn, chót mỏ hơi quặp xuống như vậy mới có thế mạnh. Mỏ này đi đôi với đầu xà (đầu rắn) đỉnh hơi bằng mới tốt. Mỏ gà màu ngà tốt nhất, kế đến là màu chì, hoặc đen lem (tức trắng đen lẫn lộn).
Mồng gà
Nuôi gà nòi nên chọn những gà có mồng nhỏ và trẹt mới tốt vì loại mồng này không là điểm cắn mổ lý tưởng của gà đối thủ của nó.
Quý vị cũng biết, gà thường mổ vào mồng, cắn dính mồng làm điểm tựa để tung giò lên đá đòn sỏ rất nguy hiểm. Nên chọn gà mồng trích (giống mồng con chim trích) nếu không cũng chọn mồng dâu. Gà nào mồng quá cao như mồng lá nên loại bỏ. Mồng gà là nơi rất nhạy cảm nếu bị cắn thì rất đau đớn, bị chảy máu nhiều. Khi đang lâm trận mà máu mồng chảy ròng ròng xuống mặt, lan vào mắt khiến gà xót mắt không thấy đường để né tránh đòn thù của địch thủ thì dễ bị thua oan. Có người dùng dao lam cắt mồng cho sát xuống, nhưng điểu này không nên làm vì sẽ mất nhiểu máu khiến gà mất sức.
Chọn cần
Cần gà tức là cổ gà, là vị trí bị “hứng” đòn nhiều nhất khi đá, vì vậy ta nên chọn gà có cần to, chắc khỏe mới tốt. Muổn cần to phải cho uống nước đêm. Cổ gà cũng có nhiều dạng, sau đây là những dạng tốt nên chọn nuôi:
Cổ liền : Đây là loại cổ cứng nhất, chắc nhất, không dễ gì khi đá bị gãy cần. Cổ liền là loại cổ mà các khớp ở cần cổ liển lạc khít khao với nhau, tay rờ gần như không “thấy” khớp. Khác với cổ liền là cổ rời (yếu, không nên nuôi).
Cổ tròn : Loại cổ này tròn như một cái ống, dài ngắn tùy con, nhưng nếu to mới tốt. Cổ tròn cũng như cổ liền, có cần cứng chắc chắn.
Cổ dẹp: cổ dẹp nhìn ngang rất to bản, lực cũng mạnh, nhưng thua cổ liền.
Lườn gà
Lườn gà cần phải thẳng, mỏng không bè ra mới tốt. Loại lườn đó gọi là “lườn tàu”, giúp gà có nội lực mạnh. Gà vẹo lườn nên loại bỏ vì không có nước bền.
Ghim
Ghim là hai cái xương nhỏ nhô ra hai bên hậu môn. Nên chọn gà ghim khít, chứ không nên nuôi gà ghim hở. Ghim khít là khi ta đút ngón tay út vào giữa hai ghim không lọt. Gà như vậy thường có thế đá sỏ, mé rất lợi hại. Gà ghim hở khi đá hai chân dạc ra nên thường hụt đòn. Hai ghim này phải nhổ bằng nhau mới tốt. Nếu ghim cao ghim thấp thì số gà trước sau cũng bị đui một mắt.
Chân gà
Chân gà là thứ vũ khí lợi hại nhất của gà nòi. Xét chung, chân phải cứng cáp, mạnh khỏe, không dị tật mới được chọn nuôi. Nên chọn chân vuông, chân nhỏ vừa đá đòn đau vừa xoay xở lẹ. Quan trọng hơn cả là xem kỹ vảy cả đôi chân xem có nhiều vảy tốt hay. Mặt khác, nên quan sát các ngón chân gà : ngón chúa phải 19 vảy trở lên, các ngón nội ngoại phải hơn 14 vảy mới tốt. Các móng đáy đủ và không có dị tật, vì đó cũng là thứ vũ khí lợi hại, chẳng hạn móng của ngón thới của gà dữ là một cái cựa phụ giúp gà sát thương đối thủ của mình. Chăm sóc bộ móng cũng như chăm sóc cặp cựa vậy
Tướng đi, đứng
Đa số gà nòi đều có tướng võ, ít con tướng văn. Nhiều người cho tướng văn là phá tướng, nhưng thực tế cho thấy gà có tướng văn không phải là gà tồi, thường có những đòn độc và gặp may mắn nên được nhiều người chọn nuôi. Có điều gà tướng văn trông không oai phong như gà tướng võ, khi nó đi đứng hoặc diễu võ dương oai.
Gà tướng võ thì đa số dáng vóc cao to, bặm trợn. Khi đi cũng như lúc đứng dáng vẻ nghênh ngang, mắt la mày liếc, thỉnh thoảng quạt cánh đôi ba cái đồm độp rồi cất tiếng gáy vang, miệng thì liên hồi túc mái …
Gà tướng văn tuy vóc dáng cao to, nhưng cử chỉ điềm đạm hơn, ít xông xáo hơn. Khi đứng thường có thế “đứng giọt mưa”, phần vai nhô cao trong khi lưng xuôi dần xuông tạo thành độ dốc như giọt nước mưa nhiều xuống vậy. Còn khi đi thì bước chân khoan thai, nhẹ nhàng theo thế “bốc muối quăng xa”. Cái chan bước tới vừa cất lên, thì cả bốn ngón chúm lại, và khi chân sắp chạm đất thì bốn ngón lại bung rộng ra. Cái tướng đi này nó giống như bàn tay một người nào đó bốc một nhúm muối rồi quăng ra xa vậy… Gà tướng văn không phải là.. phá tướng, mà chính đó là tướng tốt chỉ những gà linh hay gà thật dữ mới có.
Tướng đi
Còn tướng đi của gà nòi thì cũng đa dạng lắm. Có con đi khoan thai, thỉnh thoảng đầu mới nghiêng qua nghiêng lại như người nhàn tản dạo cảnh {tướng văn). Con thì lúc nào cũng xông xáo tất bật, cánh xệ xuống, đầu lắc lư như kẻ đang muốn gây sự với ai (tướng võ). Con thì khi đi hai chân dang rộng ra cả tấc, nhưng có con thì hai chân như khít lại. Tướng đi này cũng ảnh hưởng đến thế đá hay dở của gà. Kinh nghiệm cho thấy, những con gà nào khoảng cách hai ghim ở hậu môn khít thì khi đi hai chân chụm lại, thứ này tung đòn mười cái trúng đích cả mười. Gà nào hai ghim rộng thì chân đi “chàng hảng”, đá thường hụt đòn. Vì vậy ta nên chọn gà có tướng đi hai chân khít lại mà nuôi. Gà ghim rộng thường đá đòn gió, không trúng.
Tướng ngủ
Gà nòi tuy thân xác nặng nề nhưng lại thích ngủ nơi cao ráo, chứ không thích nằm xuống đất. Nên gác một cần đậu trong chuồng, trong bội cho gà nằm ngủ.
Thông thường khi ngủ, gà nằm trên cần đậu, đầu rúc vào cánh, đuôi xụi lơ. Nhưng có con có cách ngủ khác thường như gà tử mỵ (tử mỵ có nghĩa là chết giả). Gà tử mỵ khi ngủ hai cánh xòe ra, đầu chúi xuổng đất, cứ thế mà ngủ say mê chẳng khác nào một con gà đã chết. Đây là loại linh kê, ngàn con mới có một.- Có con khi ngủ thì đứng chỉ một chân (chân kia co rút lên) y như loài cò vạc , nên được đạt tên là gà cò hoặc gà cò cò. Có gà khi ngủ thì đầu chui vào cánh, nhưng lông lưng và lông đuôi đều xù lên như sợ hãi hay cảm lạnh (gà nhím). Đó là do tật của gà như vậy.
Thường có những con có tật có tài. Cái tài của nó hay đến mức nào là còn tùy vào những tướng khác của nó phối hợp lại.
Giọng gáy
Tiếng gáy của gà nòi cũng như giọng nói của con người, nó biểu lộ hùng khí và nội lực sẵn có ở trong mình.
Người có giọng nói to, dõng dạc, khúc chiết, mạch lạc, trước hết là người tự tin ở năng lực của mình trước đám đông. Con gà cũng vậy, chỉ cần nghe qua tiếng gáy của nó ta cũng phán nào đoán biết sự hay dở của con gà đó ra sao rồi.
Gà nòi phải có tiếng gáy to, gắt và ngắn mới tốt. Chỉ cần cất lên bổn tiếng “ Ồ …Ó là đủ. Gà nòi mà giọng dài lê thê như gà Kiến, như gà Tàu, gà Tre là gà tồi, đòn thế giỏi lắm cũng lẹt đẹt ở mức trung bình chư không dễ gì ăn ai !
Giọng gáy có thể chấp nhận được là phần đầu gáy to, gắt, ngắn nhưng tiếp theo sau lại có tiếng rít nho nhỏ kéo dài ra. Gà có giọng gáy này vẫn được coi là gà lì đòn, gan dạ.
Giọng gáy được người đởí đánh già là quí tướng là loại gà linh. Gà linh có giọng gáy khác thường (gà lưỡi rùa) giọng vừa nhỏ vừa ngọng nghịu nghe không hay ho gì cả. Sở dĩ gà này gáy giọng như vậy vì lưỡi nó rất ngắn, tưởng chừng như bị thụt sâu vào, hoặc là không có lưỡi .. .Gà này rất ít gặp. Tương truyền loại gà này lúc nào cũng tái mặt như gà thiến, hai mắt và hai chân đều không cùng màu với nhau. Trông dáng thiểu não như vậy, nhưng khi ra trường thì đối thủ vừa gặp mặt đã bỏ chạy chịu thua
Nghệ nhân nói về kinh nghiệm: “Nhất đầu, nhì đuôi, tam đầu, tứ chân”
Gà chọi thì “Nhất đầu, nhì đuôi , tam đầu, tứ chân” đây là kinh nghiệm đúc kết từ ngàn xưa để chọn một chú gà đá hay. NHƯNG BÂY GIỜ THÌ SAO?, Theo tôi, thấy khác hoàn toàn theo những năm kinh nghiệm đúc kết từ những cuộc gặp dân đá gà chuyên nghiệp tứ xứ. Tôi có thể sữa câu trên lại là “Nhất mình, Nhì Chân, Tam Đầu, Tứ đuôi”. Tại sao tôi nối như vậy?? Tôi sẽ dẫn chứng cho các bạn xem. Hiện này gà đá chúng ta đang chơi a9 số là gà nhập từ nứơc ngoài lai với gà bỗn của chúng ta, vì thế bây giời tìm một con gà nòi rặc thuần chủng rất khó, không lai giống này thì cũng lai giống kia.
Ban đầu ai cũng bảo gà lai đá hay, nên từ các tỉnh miền Nam sưu tầm các anh chàng gà Mỹ , gà Peru, gà Asiu về đỗ với gà mái nòi của mình, để tạo ra những anh chàng gà nhanh lẹ,xài cựa, nhưng trong số đó có nhiều ngừơi sai lầm, không kinh nghiệm, cho ra những giống gà không xài cựa, làm cho những gốc gà nòi tiệt chủng theo thời gian. Ví dụ, gà mái nòi bổn “đuôi beo” (ít đuôi) đõ với gà lai đuôi nhổng làm cho thế hệ gà con sau này thiếu cân bằng bộ đuôi, và những thế đá cựa hay, cựa độc cung mất theo, kèm theo đó hình dáng của thế hệ gà sau này không còn cân đối như gà bổn nhà (đôi khi gà vẫn đá thắng , nhưng không có sự bền, thắng không liên tiếp nhưng gà bổn nhà được).
Vì thế bây giờ theo tôi, chọn gà dựa theo kinh nghiệm mà tôi đã nói ở trên “Nhất mình, Nhì Chân, Tam Đầu, Tứ đuôi” “Nhất mình” là gì? Là thân hình gà phải tay xương, đặc, nặng trì. đùi to cân đối. Cánh to, kéo dài gần bằng đuôi, bề bản bự, không dc cong úp vào thân. Xương lưng phải đều, không to không nhỏ. Không chọn những con vẹo lườn, vẹo cổ, và hở xương ghim (xương chậu bên dưới gần hậu môn) . Lý do, nhưng gà này không đá sát cựa, không chính xác huyệt đối phương, mất thế cân bằng khi công và thủ.
“Tam đầu” đầu gà phải bén, mỏ cụt, mắt sâu, da mỏng. Nhìn phải có thần mới gọi là hay . Sọ trên phải to, gà mới khôn. Mồng gà không đựơc úp hậu, làm gà lúc cuối trận sẽ lủi. Ngừơi ta nói mồng trích ăn mồng dâu, mồng dâu ăn mồng lá, mồng lá ăn mồng trích, mồng trập ăn mồng chà, mồng chà ăn mồng lỗ, mồng lỗ ăn mồng trập. Vậy mồng nào dữ nhất? theo tôi chỉ có mồng vua thôi sao, chưa chắc vậy đâu, chỉ có qua cách xổ gà, thế gà đá chúng ta mới lựa dc một con gà hay.
Cuối cùng là Tứ Đuôi,đuôi gà bẹ phải to, đều theo phao câu, làm cho thế gà đá vững bền Nếu đuôi có những gợn sóng là những gà đá cựa hay (những gà có bình dầu bị khô, là những gà yếu làm cho gà dễ bệnh khi chúng ta nuôi). Đuôi gà không beo, hoặc cụp xuống đất, làm cho mất thế khi ra đòn . Các bạn hay tham khao kĩ những điều tôi nói, các bạn sẽ chọn dc cho mình 1 chú gà ung ý!
Bạn đang xem bài viết Kinh Nghiệm Chọn Gà “Chiến” Qua Sắc Lông trên website Ruybangxanh.org. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!